रासायनिक तणनाशकांचा वापर आपल्या शेतामध्ये कसा करावा

जमिनीच्या मशागतीबरोबरच पीक संरक्षण करणे हे अत्यंत महत्वाचे मानले जाते. प्रामुख्याने किडी व रोगांचा बंदोबसत करणे एवढेच समजले जाते, मात्र आणखी एक महत्वाचा जैविक घटक म्हणजे तणांचा प्रादुर्भाव. तर चला आपण विविध रासायनिक तण नाशके व त्यांच्या फायद्याविषयी माहिती जाणून घेऊया…

• अ‍ॅट्राझीन : हे निवडक तणनाशक असून ज्वारी, बाजरी, मका, ऊस, द्राक्षे व इतर पिकांमधले वार्षिक रुंद पानाच्या गवत वर्गातील तणांचा नाश करते. हे तण उगवणीपूर्वी किंवा उगवणीनंतर फवारता येते.
• पॅरक्वॉट : हे स्पर्शजन्य साधारण तणनाशक आहे. याचा मुख्यत्वे गवतवर्गीय तणे नष्ट करण्यासाठी वापर होतो. तसेच द्राक्षे, मोसंबीवर्गीय पिके, चहा, कॉफी, रबर, गवतवर्गीय तणे व पाण्यात वाढणारी तणे नष्ट करण्यासाठीसुद्धा याचा उपयोग होतो.
• डायक्वॉट : या तणनाशकाने सर्व प्रकारची तणे नष्ट होतात. मात्र द्विदलवर्गीय तणांसाठी हे विशेष प्रभावी असून पाण्यात वाढणाऱ्या ताणांसाठीही फायदेशीर आहे.
• मॅचेट (ब्युटाक्लोर) : पेरलेल्या पिकातील गवतवर्गीय तणे व रुंद पानांच्या तणांचा बंदोबस्त मॅचेट वापरून चांगल्या प्रकारे करता येतो. दाणेदार स्वरूपातील तणनाशक तण उगविण्यापूर्वी तर द्रव स्वरूपात मिळणारे तणनाशक तणे उगवल्यानंतर फवारतात.
• ग्लायफोसेट 41 एस. एल. (ग्लायसिल/ राऊंड अप/ ग्लायफॉस) : हे तणनाशक लव्हाळा, हरळी किंवा रुंद पानांच्या ताणांचाही उत्तम प्रकारे नायनाट करते. विशेष म्हणजे हे पेरणीपूर्वी लव्हाळ्याचा नाश करण्यासाठी वापरले जाते.
• 2, 4- डी : हे घोळ, चांदणी, काटेमाठ, वसंतवेल, दीपमाळ, तांदुळजा यांसारख्या रुंद पानांच्या द्विदल तणांना नष्ट करण्यासाठी लाभदायक आहे. हे तणनाशक ज्वारी, बाजरी, मका, गहू, ऊस यांसारख्या द्विदल व रुंद पानांच्या पिकांना घटक आहे.
• बासालीन : हे निवडक तणनाशक असून कापूस, भुईमूग, सोयाबीन, वाटाणा, टोमॅटो, बटाटे, हरभरा, तूर, वांगी आदी पिकातील तणांचा नाश करते. याचा वापर मुख्य पीक पेरण्याआधी करावा.
• स्टॅम एफ-34 (प्रोपानिल) : गवतवर्गीय तणे व रुंद पानांच्या ताणासाठी याचा वापर केला जातो. हे स्पर्शजन्य तणनाशक आहे. या तणनाशकामुळे दोन ते चार पानांच्या अवस्थेतील तणांचा लवकर नायनाट होतो.